بیومارکرها و تومور تخمدان
تعداد زیادی تستهای بیومارکر و الگوریتم های پیش بینی کننده برای تعیین احتمال بدخیمی توده آدنکسال (که هنوز تحت جراحی قرار نگرفته است) وجود دارد, ولی هیچ کدام از این موارد برای غربالگری کنسر تخمدان ( بدون وجود توده آدنکسال) مناسب نیستند. بعنوان مثال:
- OVA1: نوعی ارزیابی اندکس چند متغیره (MIA) است که از ۵ مارکر استفاده میکند (ترانستیرتین, آپولیپوپروتئین A1, ترانسفرین, بتا۲میکروگلوبولین, CA 125)
- ROMA: ترکیبی از HE4 و CA 125
- OVERA: نسل دوم از MIA است که ترکیبی از ۵ مارکر است (CA 125, ترانسفرین, آپولیپوپروتئین A1, FSH, HE4)
- IOTA: ترکیبی از ۵ متغیر سونوگرافیک با سن
- RMI-1: ترکیبی از نمای سونوگرافیک, وضعیت منوپوز فرد و CA 125
نکته: تستهای ROMA ،OVA1 و OVERA مورد تأیید FDA می باشند ولی اعضای پانل NCCN استفاده از این تستها را توصیه نمیکنند.
توکورمارکرهای مورد تأیید NCCN برای work up قبل جراحی در زمان حضور توده آدنکسال, بنا به وجود اندیکاسیون بالینی شامل:
CA125 ،Inhibin ،AFP ،beta-HCG ،LDH ،CEA ،CA19-9 می باشد.
اعضای پانل چک HE4 را بطور روتین پیشنهاد نمی دهند.
AFP ،beta-HCG و LDH مارکرهایی برای تومورهای بدخیم ژرم سل هستند.
AFP می تواند توسط تومور سینوس اندودرمال (yolk sac tumor)، امبریونال کارسینوما, پلی امبریوما و تراتوم ایماچور تولید شود.
Beta-HCG میتواند توسط کوریوکارسینوما, امبریونال کارسینوما, پلی امبریوما و دیس ژرمینوما تولید شود.
LDH نیز مارکری برای دیس ژرمینوماست.
تومورگرانولوزاسل می تواند inhibin تولید کند.برخی مطالعات نشان دادند سطح سرمی inhibin A & B و مخصوصا B با میزان گستردگی بیماری متناسب است.
CEA مارکری برای کنسر GI و نیز تومورهای موسینوس اولیه تخمدانی است.
نسبت سطح سرمی CA 125 به CEA بالای ۲۵ به نفع منشأ اولیه تخمدانی است.
CA 19-9 مارکری برای تومورهای موسینوس است.
در خانم های زیر ۳۵ سال با توده آدنکسال باید beta-HCG (برای R/O حاملگی) و تومور مارکر AFP (برای تومور بدخیم ژرم سل) را درخواست کرد.
منبع: NCCN Guidelines, ovarian cancer Version 1.2022
